Eerst taal en rekenen, de rest komt later

De onderwijskwaliteit verbeter je niet met meer leerkrachten, middelen of geld. Beter lesgeven, meer ambitie in het curriculum en evaluatie zijn de sleutel, zegt Nuno Crato, de man die in Portugal het tij heeft gekeerd. En centraal in dat curriculum: taal en rekenen. Dat zijn geen schoolvakken zoals andere, maar voorwaarden om aan die andere vakken iets te hebben. Daar hadden we het elders op deze website al over.

Crato is een statisticus, geen onderwijskundige. Een partijkaart had hij niet, maar toch werd hij in 2011 plots minister van Onderwijs in Portugal. Sinds 2000 had hij zich in onderwijsliteratuur verdiept. Wat hij las, vond hij vaak nonsens, ‘als wiskundige, maar ook als rationele mens’.

De Standaard interviewde hem (DS 27 oktober 2021), hier vindt u enkele highlights.

DS: Wat is het geheim van het Portugese succes?

Nuno Crato: ‘Het geheime recept is helemaal niet geheim. Enerzijds is er nood aan een strikt en ambitieus curriculum. Zoals in alles in het leven hebben we duidelijke doelen en een heldere focus nodig. Anderzijds is er nood aan evaluatie en verantwoordelijkheid.’

Waar moet de focus liggen?

‘First things first. De klemtoon moet op taal en rekenen liggen, de rest komt later. Onderzoek toont dat door een goede basis de honger naar andere onderwerpen – zoals geschiedenis of wetenschap – vergroot. Goed kunnen lezen leidt tot meer achtergrondkennis in andere domeinen. En er is geen bewijs dat andere vakken, zoals aardrijkskunde of geschiedenis, lijden onder de aandacht voor wiskunde of taal.’

Was de focus dan niet goed?

‘In veel scholen lag de focus vooral op het gelukkig maken van kinderen en leerlingen zichzelf laten ontwikkelen. Dat is niet op gedegen wetenschappelijk onderzoek gebaseerd. Ook vertrekken vanuit de interesses van kinderen of ­recente fenomenen werkt amper.’

Opvallend: in Portugal verkleinde de ongelijkheid tot 2015, waarna ze weer begon toe te nemen.

‘Vaak leeft nog altijd de overtuiging dat gelijke kansen gepaard gaan met het verlagen van de lat. Ik spreek dat tegen. Dat is een valse tegenstelling. Iedereen profiteert met een ambitieus curriculum. Na 2015 is men afgestapt van die lijn. Wat zien we: net de zwaksten in de samenleving en leerlingen met problemen op school verliezen terrein.’

Wat is de rol van de overheid?

‘De overheid moet heldere doelen stellen en evalueren. Dat is het. Vanaf een bepaald moment zijn meer geld, middelen of leerkrachten geen oplossing meer. Alleen meer focus helpt dan.