Waarom jongens slechter lezen dan meisjes

Meisjes lezen graag, jongens kunnen minder aanvangen met een boek. Het is een cliché dat in studies telkens weer wordt bevestigd. In bijna alle landen die aan het laatste PISA-onderzoek deelnamen, lezen de vijftienjarige meisjes beter dan jongens. Gemiddeld liggen de jongens in begrijpend lezen een schooljaar achterop. Dat heeft waarschijnlijk maar weinig met biologie te maken, en veel met het stereotype zelf, schrijven onderzoekers van de universiteit van Grenoble in het Journal of Experimental Social Psychology.

Tot die conclusie kwamen ze na een op het eerste gezicht simpel onderzoek. Kinderen uit de derde klas (groep vijf) kregen de opdracht in een paar minuten tijd zo veel mogelijk dieren te vinden in een lijst met woorden. In sommige klassen zeiden de onderzoekers dat de opdracht diende om uit zoeken hoe goed de kinderen lezen. In deze klassen scoorden de meisjes zoals gewoonlijk beter dan de jongens. In de andere klassen presenteerden de onderzoekers de opdracht als een spelletje ‘dieren vangen’. Het zou in een tijdschrift komen en de kinderen mochten het eens uitproberen. In deze klassen presteerden jongens en meisjes even goed. En de jongens die eerder aangegeven hadden dat ze lezen belangrijk vinden, deden het zelfs beter dan de meisjes.

Stereotype Threat,  noemen psychologen dat. Jongens zijn er onbewust van overtuigd dat ze niet zo goed zijn in lezen. Vestig hun aandacht op die onbewuste overtuiging (zeg: ‘we gaan een leestest doen’) en ze lezen inderdaad slechter. Leid hun aandacht van die overtuiging af (zeg: ‘we gaan een spelletje uitproberen’) en ze lezen beter.

De leeskloof die in vele landen tussen jongens en meisjes gaapt, lijkt dus maar weinig met biologie te maken te hebben. Het echte probleem is dat we van jongens verwachten dat ze minder goed zullen lezen. Dat verwachten we  ook van armere kinderen, van de dyslectische kinderen die we zo gauw mogelijk menen te moeten ontdekken en noem maar op. En het drama is dat die verwachtingen ook vaak uitkomen. Niet omdat we zo goed zijn in voorspellen wat er met kinderen te bereiken valt, maar omdat labels nu eenmaal de neiging hebben zichzelf gelijk te geven.

Wat jongens nodig hebben om betere lezers te worden, is een leerkracht die niet inziet waarom ze slechter zouden lezen dan meisjes, die geen labels plakt en het ze gewoon leert.